Raport: Dlaczego Centra i Sieci Handlowe potrzebują pilnego wsparcia od Rządu?

Rządowy plan ratunkowy dla polskiej gospodarki (tzw. Tarcza antykryzysowa) przewiduje szereg działań mających na celu poprawę płynności finansowej przedsiębiorstw, odroczenia niektórych obowiązków (opłaty ZUS, podatki dochodowe) czy zabezpieczenia miejsc pracy i dochodów pracowników. Mimo licznych postulatów przedstawicieli branży handlowej, przepisy Tarczy Antykryzysowej tylko pozornie rozwiązują bieżące problemy najemców oraz właścicieli centrów handlowych. Co więcej, propozycje rządu są sprzeczne z prawem: mowa tu o abolicji czynszowej dla najemców, którzy z powodu epidemii nie mogą prowadzić działalności handlowej w obiektach o wielkości powyżej 2 tys. mkw. Zdaniem ekspertów Retail Institute, zapis ten jest niezgodny z konstytucją, ponieważ łamie zasadę równości wobec prawa.

Co więcej, zagraniczne przykłady nie pokazują podobnych praktyk: lokalne i krajowe organizacje zrzeszające centra handlowe oraz detalistów, zwracają się przeważnie do ekip rządzących, domagając się stworzenia mechanizmów wsparcia dla firm notujących straty z powodu zamknięcia obiektów handlowych. W uchwalonych pakietach pomocowych nie pojawiają się natomiast zapisy, które wymuszają wprost na galeriach handlowych umorzenie czynszów. Niemniej jednak zarówno poszczególne rządy jak i organizacje branżowe apelują do właścicieli obiektów handlowych, by aktywnie prowadzili rozmowy z najemcami, szukając rozwiązań najkorzystniejszych dla obu stron. W efekcie, część z nich dobrowolnie zdecydowała się na umorzenie opłat za najem lub rabaty czynszowe w czasie zamknięcia galerii handlowych.

Naszym zdaniem optymalnym rozwiązaniem obecnej sytuacji będzie nie tylko kompleksowy pakiet osłonowy dla każdego biznesu, ale też prowadzenie aktywnego dialogu między organizacjami zrzeszającymi wynajmujących i detalistów (oraz między właścicielami galerii a poszczególnymi najemcami). W innym przypadku polska branża handlowa może pogrążyć się w recesji na wiele lat. Należy pamiętać, że centra handlowe stanowią ważne ogniwo polskiej gospodarki, łącząc wiele sektorów – nie tylko branże handlową, ale także transportową, logistyczną, rozrywkową, eventową, gastronomiczną czy usługową.

Sieci handlowe walczą dziś o przetrwanie. Negocjują z bankami, związkami zawodowymi i pracownikami o utrzymanie zatrudnienia, obniżenie kosztów stałych czy upłynnienie niesprzedanego towaru. Wynajmujący nadal ponoszą wszystkie koszty związane z funkcjonowaniem centrów handlowych: podatki od nieruchomości, użytkowanie wieczyste, media, serwisy sprzątające, koszty ochrony oraz wiele innych, w tym zobowiązania w stosunku do banków. Warto zaznaczyć, że wielu najemców, zwłaszcza wielkopowierzchniowych, jest zwolnionych przez wynajmujących z wielu typowych zobowiązań, takich jak koszty zbudowania i wyposażenia lokalu (fit-out) czy opłaty serwisowe/ryczałty związane z bieżącym funkcjonowaniem centrów. Należy też wliczyć określenie niskiej lub wręcz zerowej stawki czynszowej lub takiej, której wysokość jest uzależniona od generowanych w galerii obrotów. Zamknięcie sklepu i tym samym zaprzestanie działalności handlowej automatycznie obniża wysokość płaconego czynszu. Warto zauważyć, że spora część stawek czynszowych, która niegdyś służyła centrom do spłacenia banków i była jej przychodem, przeznaczana jest dziś również m.in. na spłatę wszystkich zobowiązań, kampanie pobudzające sprzedaż najemców oraz marketing galerii. Czy wszystkie galerie i sieci przetrwają ten kryzys?

Od 16 marca br. właściciele galerii handlowych lawinowo zaczęli otrzymywać pisma od najemców informujące o wstrzymaniu się od płatności zobowiązań czynszowych za bieżący miesiąc. Banki oczekują spłaty należności kredytowych. Podwykonawcy wypatrują w tym zamieszaniu końca kryzysu i możliwości powrotu do świadczenia usług na rzecz jednych lub drugich. To właśnie oni w pierwszej kolejności stracili kontrakty i przychody. Nie sposób dziś wartościować, kto powinien otrzymać większe wsparcie – dla każdej ze stron jest ono na wagę przetrwania, ale pominięcie potrzeb jakiejkolwiek z grup wywoła katastrofalne skutki. Potrzebny jest dialog, dlatego Retail Institute proponuje zorganizowanie „okrągłego stołu” dla przedstawicieli branży. 

Eksperci Retail Institute przygotowali kompleksową analizę sytuacji rozszerzoną o kontekst funkcjonowania centrów i sieci handlowych w Polsce i na świecie. Zachęcamy Państwa do zapoznania się z najnowszym Raportem Retail Institute: otwórz raport